Σύμφωνα με τους υποστηρικτές του ρατσισμού οι άνθρωποι δεν είναι όλοι ίσοι μεταξύ τους αλλά διαχωρίζονται σε ανώτερους και κατώτερους με κριτήριο είτε το χρώμα του δέρματος, είτε τη θρησκεία, είτε την εθνικότητα κ.τ.λ. Το πιο συνηθισμένο είδος ρατσισμού είναι ο φυλετικός ρατσισμός. ( ράτσα , razza= φυλή ).Ο φυλετικός ρατσισμός ασκείται σε ανθρώπους οι οποίοι προέρχονται από φυλές τις οποίες κάποιοι θεωρούν κατώτερες λόγω της μη ανεπτυγμένης οικονομίας και πολιτισμού τους. Βέβαια, ο φυλετικός ρατσισμός μπορεί να ασκείται από κάποιον προς όλους τους ξένους ανεξαρτήτως εθνικότητας, μόνο και μόνο επειδή δεν είναι ομοεθνείς. Ο ρατσισμός θεωρείται παραβίαση του θεμελιώδους δικαιώματος στην ισότητα στους τομείς της κοινωνίας, της οικονομίας, της εργασίας, της πολιτικής.
Ενώ η θεωρία του ρατσισμού θεωρείται ξεπερασμένη, οι ρατσιστικές θέσεις εξακολουθούν να διακηρύσσονται έντονα. Ο ρατσισμός είναι ένα σύνηθες φαινόμενο στη σημερινή εποχή, και θεωρείται πολλές φορές μια συνηθισμένη συμπεριφορά, ενώ αντιθέτως είναι ακραία. Σε αντίθεση με τις θέσεις του φυλετικού ρατσισμού, ο οποίος διαχωρίζει τους ανθρώπους και τους κατατάσσει σε ομάδες κατώτερες και ανώτερες με κριτήρια το χρώμα του δέρματος, την θρησκεία και την εθνικότητα, η διαφορετικότητα είναι θεμιτή καθώς βοηθάει στην εξέλιξη μίας κοινωνίας. Μάλιστα γνωρίζουμε ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση υποστηρίζει την πολυμορφία των λαών, των πολιτισμών , των θρησκειών κ.τ.λ. ,αφού στην Ευρωπαϊκή Ένωση οι λαοί συνεργάζονται και λειτουργούν σαν σύνολο. Έτσι λοιπόν το φαινόμενο του ρατσισμού μέσα σε αυτές τις συνθήκες είναι ιδιόμορφο και εμποδίζει την προώθηση του πολιτισμού.
Πολλά είναι τα αίτια του ρατσισμού που έχουν οδηγήσει στην υιοθέτηση μίας τόσο απάνθρωπης συμπεριφοράς. Πολλές φορές ευθύνεται η έλλειψη ανθρωπιστικής παιδείας, η οποία συναρτάται συνήθως με το χαμηλό μορφωτικό επίπεδο. Άνθρωποι χαμηλού μορφωτικού επιπέδου, μπορούν εύκολα να επηρεαστούν και να χειραγωγηθούν. Γνωρίζουμε πόσο σημαντικός είναι ο ρόλος της εκπαίδευσης, καθώς μέσω αυτής ο καθένας υιοθετεί αντιλήψεις σχετικά με την κοινωνία, την πολιτική, τη ζωή γενικότερα και μέσω αυτής αντιστέκεται σε σκοταδιστικές θεωρίες, όπως αυτή του ρατσισμού. Στα αίτια του φυλετικού ρατσισμού, μπορούμε να συμπεριλάβουμε τα οικονομικά συμφέροντα. Για παράδειγμα, ένας λόγος για τον οποίο έχει δημιουργηθεί ο φυλετικός ρατσισμός είναι για να αιτιολογήσει την εκμετάλλευση των λαών της Αφρικής από τους λευκούς. Εξίσου σημαντικό αίτιο του φυλετικού ρατσισμού είναι η έντεχνη μετάθεση των ευθυνών για την ύπαρξη σοβαρών οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων σε συγκεκριμένες ομάδες. Για παράδειγμα οι μετανάστες κατηγορούνται συνήθως σε μια χώρα για την όξυνση της ανεργίας ή την έξαρση της βίας, ενώ αποκρύπτεται η ανικανότητα της πολιτικής ηγεσίας να δώσει λύσεις. Τα ΜΜΕ συντελούν πολλές φορές στην δημιουργία ρατσιστικών συμπεριφορών, εστιάζοντας πολύ συχνά στην εθνικότητα αυτού που αφορά η είδηση. Όταν τα ΜΜΕ αναφέρονται σε κάποια παράνομη ή βίαιη πράξη που έχει διαπραχθεί από κάποιο ξένο, τονίζουν πολλές φορές την καταγωγή του, με αποτέλεσμα, να δημιουργούν την εντύπωση ότι για την έξαρση της εγκληματικότητας ευθύνονται οι μετανάστες, και όχι άλλοι παράγοντες όπως η ανισότητα ανάμεσα στους ανθρώπους, η οικονομική κρίση, η έλλειψη πολιτικής βούληση, η ανικανότητα του κρατικού μηχανισμού. Τέλος έχει παρατηρηθεί, ότι πολιτικές και επεκτατικές σκοπιμότητες, πολλές φορές στηρίζονται στην ξενοφοβία και το ρατσισμό.
Ο Ρατσισμός λοιπόν επιφέρει αρνητικές επιπτώσεις τόσο στο άτομο όσο και στην κοινωνία. Η ρατσιστική συμπεριφορά μπορεί να προκαλέσει πολύ σημαντικά προβλήματα στην προσωπικότητα ενός ανθρώπου, μπορεί να τον πληγώσει με αποτέλεσμα εκείνος να κλειστεί στον εαυτό του, να απομακρυνθεί από το κοινωνικό σύνολο λόγω ντροπής ή φόβου και έτσι να οδηγηθεί στον αποκλεισμό, και από εκεί πολύ συχνά στο έγκλημα σαν αντίδραση σε όλα αυτά. Σε αυτό συντελεί και το γεγονός, ότι οι άνθρωποι οι οποίοι αποτελούν αντικείμενο ρατσιστικής συμπεριφοράς, δεν έχουν πολλές ευκαιρίες επαγγελματικής αποκατάστασης, και είναι περιθωριοποιημένοι. Όλα τα παραπάνω έχουν σαν συνέπεια, να αυξάνεται το μίσος μεταξύ των ανθρώπων, τόσο από την πλευρά αυτών που αντιμετωπίζονται ρατσιστικά, όσο και από την πλευρά αυτών που τους αντιμετωπίζουν έτσι. Έτσι δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος, αποτέλεσμα του οποίου είναι η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και η διαμόρφωση άσχημων κοινωνικών συνθηκών για όλους.
Ο ρατσισμός επομένως είναι ένα φαινόμενο που συναντάμε συχνά στην καθημερινότητά μας, το οποίο όμως δεν ταιριάζει σε μια σύγχρονη κοινωνία που η πλειοψηφία της αποτελείται από ανθρώπους με υψηλό μορφωτικό επίπεδο και ανοιχτούς ορίζοντες καθώς επιφέρει πολύ άσχημες συνέπειες. Πρέπει λοιπόν να λάβουμε δράση καθώς είναι υποχρέωση όλων μας να βοηθήσουμε ώστε κάθε άνθρωπος να ζει ελεύθερος να μην υφίσταται διακρίσεις, καθώς ο καθένας μας έχει το δικαίωμα να είναι ελεύθερος και να αντιμετωπίζεται ως ίσος με όλους τους υπόλοιπους ανθρώπους ανεξαρτήτως φυλής, θρησκείας, χρώματος, πεποιθήσεων κ.τ.λ. Πρέπει όλοι να κατανοήσουμε το γεγονός ότι είμαστε ίσοι.
Ελπίδα Δαλιάνη